NATO uruchomiło artykuł 4. Rzecznik rządu potwierdza
— Na wniosek Polski odbyły się konsultacje w ramach art. 4 traktatu północnoatlantyckiego — powiedział Adam Szłapka.
O tym, że Polska wystąpiła z formalnym wnioskiem o uruchomienie art. 4, informował wcześniej premier Donald Tusk. Podkreślał przy tym, że jest to wspólna rekomendacja rządu i prezydenta Nawrockiego.
CZYTAJ WIĘCEJ: Rosyjskie drony nad Polską. Amerykański samolot pojawił się na niebie. Rozpoczął misję [RELACJA NA ŻYWO]
Czym jest art. 4 NATO?
Artykuł 4. NATO daje możliwość pilnych konsultacji państw członkowskich Traktatu Północnoatlantyckiego. Zgodnie z jego zapisami, "strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć, zdaniem którejkolwiek z nich, zagrożone będą integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron".
Przepis umożliwia wymianę informacji i poglądów, ale także pozwala państwom NATO wypracować wspólne stanowisko oraz podjąć ewentualne działania w odpowiedzi na zaistniałe zagrożenie.
Rosyjskie drony w polskiej przestrzeni powietrznej
W nocy z wtorku na środę doszło do naruszenia przestrzeni powietrznej nad Polską przez przynajmniej 19 rosyjskich dronów. W tym czasie Rosja przeprowadzała zmasowany atak na Ukrainę. Jednocześnie część dronów, które trafiły do Polski, nadleciała bezpośrednio od strony Białorusi. To pierwszy taki przypadek od początku wojny w Ukrainie. Premier Donald Tusk nazwał sytuację "prowokacją przekraczającą dotychczasowe granice".
— Art. 4 to dopiero wstęp do pogłębionej współpracy i słowa tu nie wystarczą. Będziemy oczekiwali w trakcie konsultacji zdecydowanie większego wsparcia. To nie jest nasza wojna, to nie jest wyłącznie wojna Ukraińców, to jest wojna, konfrontacja, którą Rosja wypowiedziała całemu wolnemu światu — podkreślił premier Donald Tusk.
Na artykuł 4. powoływano się siedmiokrotnie w historii Sojuszu, Polska zrobiła to ostatnio w 2022 r.
W historii Sojuszu Północnoatlantyckiego, od 1949 r., na artykuł 4. powołano się siedem razy. Polska uczyniła to w 2022 r., wraz z grupą sojuszników, w związku z pełnoskalową agresją Rosji na Ukrainę, a także wcześniej, w 2014 r., w związku z wywołanym przez Rosję kryzysem na Krymie i w Donbasie.
Zgodnie z artykułem 4. traktatu założycielskiego NATO, państwa członkowskie mogą zwrócić uwagę Rady Północnoatlantyckiej (głównego politycznego organu decyzyjnego NATO) na sytuację problematyczną i przedyskutować ją z sojusznikami.
Artykuł 4. brzmi: "Strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć — zdaniem którejkolwiek z nich — zagrożone będą: integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron".
Każde państwo członkowskie może formalnie powołać się na ten artykuł. Sytuacja zagrożenia zostaje wówczas omówiona i może (ale nie musi) spowodować podjęcie decyzji lub wspólne działanie państw Sojuszu Północnoatlantyckiego w odpowiedzi na poruszony problem.
"Konsultacje wzmacniają polityczny wymiar NATO, dając państwom członkowskim możliwość wyrażania opinii i zaprezentowania oficjalnych stanowisk. Nadają również NATO aktywną rolę w dyplomacji prewencyjnej, zapewniając środki pomagające uniknąć konfliktu zbrojnego" — informuje Sojusz Północnoatlantycki na swojej oficjalnej stronie.
24 lutego 2022 r. Polska wnioskowała o uruchomienie art. 4 NATO w związku z pełnoskalową agresją rosyjską na Ukrainę. Polska złożyła wniosek wspólnie z grupą sojuszników: Bułgarią, Czechami, Estonią, Litwą, Łotwą, Rumunią i Słowacją. Niezależnie od tego wniosku, Rada Północnoatlantycka w związku z agresją Rosji postanowiła uruchomić plany obronne.
25 lutego 2022 r. Rada przeprowadziła konsultacje na podstawie art. 4. "Zgodnie z naszym planem obronnym, aby chronić wszystkich sojuszników, zdecydowaliśmy się podjąć dodatkowe kroki w celu dalszego wzmocnienia odstraszania i obrony w całym Sojuszu. Nasze środki są i pozostają zapobiegawcze, proporcjonalne i nieeskalacyjne. Nasze zobowiązanie do przestrzegania artykułu 5. Traktatu Waszyngtońskiego jest niepodważalne. Jesteśmy zjednoczeni w obronie siebie nawzajem" — podsumowała Rada.
3 marca 2014 r. Polska wystąpiła o wdrożenie artykułu 4. w związku z rosnącym napięciem w wyniku agresji rosyjskiej na Ukrainę. Po posiedzeniu Rady i konsultacjach ówczesny sekretarz generalny NATO Anders Fogh Rasmussen poinformował, że sojusznicy będą kontynuować ocenę skutków kryzysu na Krymie dla bezpieczeństwa Sojuszu. Zapowiedział też konsultacje z Ukrainą i Rosją.
Najczęściej w historii NATO na art. 4. powoływała się Turcja. Była pierwszym państwem członkowskim, które odwołało się do tego zapisu. Nastąpiło to w 2003 r. z powodu zagrożenia dla tureckich obywateli, wynikającego z konfliktu w sąsiednim Iraku. Sojusz uzgodnił wówczas pakiet środków obronnych i przeprowadził operację Display Deterrence między lutym a majem 2003 r.
26 lipca 2015 r. Turcja złożyła ten sam wniosek w związku z sytuacją zagrożenia, spowodowaną atakami terrorystycznymi oraz w celu poinformowania Sojuszu o zastosowanych środkach bezpieczeństwa.
W 2012 r. Turcja dwukrotnie wystąpiła o spotkanie Rady, zgodnie z założeniami artykułu 4. — po zestrzeleniu przez syryjskie siły powietrzne tureckich myśliwców oraz po śmierci pięciu obywateli Turcji, którzy zmarli w wyniku ran odniesionych od syryjskich pocisków. Natomiast w listopadzie 2012 r., w następstwie tych wydarzeń, Turcja poprosiła o rozmieszczenie systemu obrony przeciwrakietowej Patriot.
W lutym 2020 r. Turcja wystąpiła po raz piąty o rozważenie uruchomienia artykułu 4. Było to związane z wydarzeniami w Syrii, w wyniku których zginęli tureccy żołnierze.
Rada Północnoatlantycka jest najwyższym organem decyzyjnym NATO, w skład którego wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich, a jej obradom przewodniczy sekretarz generalny. Na jej forum przeprowadzane są m.in. konsultacje w sprawie bezpieczeństwa
Onet
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz